Sommige mensen geloven dat goed of slecht handelen nooit van de situatie afhangt, maar dat hiervoor onveranderlijke regels bestaan. Ze baseren zich op religieuze teksten en instituten die hen voorschrijven dat god zegt wat ze moeten doen. Een vrijzinnig humanistische moraal is anders. Vrijzinnig humanisten laten hun leven niet bepalen door goddelijke regels, ze denken zelf na over hoe ze beter kunnen leven.
Dit betekent dat we zoveel mogelijk empathisch moeten zijn. We moeten bewust nadenken over de gevolgen van de keuzes die we maken als het over het geluk van andere mensen en ook dieren gaat.We respecteren de rechten en wensen van anderen, én dit doen we op een liefdevolle manier waardoor we zo weinig mogelijk schade aanrichten.
We houden rekening met de specifieke situatie waarin we ons bevinden en we volgen niet zomaar een onvoorwaardelijke regel of gebod.
We zoeken zelf naar oplossingen en schatten de mogelijke gevolgen van onze daden in. Deze manier van denken over wat we zoal horen te doen is gebaseerd op rede, ervaring, empathie en respect voor anderen, en niet op basis van traditie of een of ander gezag.Gelukkig passen we deze principes toe, zonder er al teveel over na te denken. Moraal komt niet van ergens buiten de mens – ingegeven door een externe kracht als een god.
Wanneer we kijken naar onze naaste verwanten in het dierenrijk, dan ontdekken en herkennen we enkele eigenschappen: affectie, samenwerking – al het gedrag dat we nodig hebben om samen te leven. Onze sociale instincten vormen de basis van moraal en maken op een natuurlijke wijze deel uit van de mensheid.
Maar dit is niet het einde van het verhaal. Uit een geschiedenis van meer dan tienduizend jaren leren we hoe mensen samenleven en hoe het onze moraal heeft gevormd en verfijnd. Vandaag zijn we de gelukkige erfgenamen van dit harde werk. Maar dit betekent niet dat er geen mensen bestaan die kwaad aanrichten of slechte keuzes maken. Uiteindelijk komt de moraal van onszelf. En niet van een god. Het gaat om mensen. Mensen met een individuele ‘goodwill’ en sociale verantwoordelijkheid. Het gaat over niet egoïstisch zijn, over vriendschap en onze houding ten opzichte van anderen.
Vrijheid, rechtvaardigheid, geluk, gelijkheid, redelijkheid en alle waarden die we koesteren zijn bepaald door de mens.
En deze waarden zijn fundamenteel voor een goede samenleving.
Deze tekst verscheen eerder op deMens.nu. Ontdek er meerdere artikels over levensvragen en andere thema's.
We nemen zo snel mogelijk contact op.
Je kan ons ook bereiken via 011/210654 of via hasselt@demens.nu